روزهای میانی ماه سپتامبر میزبان چهره‌های شناخته‌شده‌ای از دنیای ادبیات و هنر است: نویسنده‌ای که «ملکه‌ی جنایت» خوانده می‌شود و پرفروش‌ترین آثار تاریخ ادبیات را پس از شکسپیر به نگارش درآورده است، مردی که با بازی در نقش یک پادشاه الکن جایزه‌ی اسکار 2011 را به خانه برد و جنایی‌نویسی ماجراجویی که پس از مرگش هم پرونده‌ی جرایمش بسته نشد، از متولدین دهم تا هفدهم ماه جاری میلادی هستند.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از زندگی چهره‌های شاخص فرهنگی هنری که در هفته‌ی پیش رو پا به عرصه‌ی وجود نهاده و یا چشم از جهان فروبسته‌اند، گزارشی آماده کرده است که در پی می‌خوانید:
***
در محبوبیت آثار «ملکه‌ی جنایت» همین بس که نمایش‌نامه‌ی «تله‌موش» وی رکورددار برگزاری طولانی‌ترین اجرای تئاتر در لندن است. اجرای این اثر از 25 نوامبر 1952 آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد و بیش از 20 هزار اجرا از آن انجام شده است.
آگاتا کریستی (متولد 15 سپتامبر 1890) اگرچه با نام «ماری وست‌ماکوت» رمان‌های عاشقانه هم می‌نوشت، اما بیشتر شهرتش برای 80 رمان پلیسی بوده است. رمان‌های پلیسی فوق‌العاده‌ی او و خلق کارآگاهان نام‌آشنایی چون «هرکول پوآرو» و «خانم مارپل» موجب شد تا لقب «ملکه‌ی جنایت» را بگیرد و از بزرگ‌ترین و خلاق‌ترین نویسندگانی محسوب شود که برای رشد این ژانر پرطرفدار تلاش کرد.
کتاب رکوردهای جهانی گینس، کریستی را نویسنده‌ی پرفروش‌ترین کتاب‌های جنایی در طول دوران و دومین نویسنده‌ی پرفروش تاریخ ادبیات جهان دانسته است که بعد از ویلیام شکسپیر، آثار او در میان تمامی ژانرها، پرفروش‌ترین بوده‌اند.
تخمین زده می‌شود حدود یک میلیارد جلد از آثار آگاتا کریستی به زبان انگلیسی و یک میلیارد جلد دیگر به 103 زبان دنیا فروخته شده باشند. برای پی بردن به محبوبیت او کافی است بدانیم آثار آگاتا کریستی پرفروش‌ترین رمان‌ها در تمام دوران فرانسه بوده‌اند.
او اولین نویسنده‌ای بود که در سال 1955 جایزه‌ی «گراند مستر» را از انجمن نویسندگان آثار پلیسی آمریکا دریافت کرد و در همان سال، جایزه‌ی «ادگار آلن پو» را از سوی همین انجمن گرفت.
او از پدری آمریکایی و مادری انگلیسی متولد شد؛ اما هرگز شهروندی آمریکا را نپذیرفت. کریستی در سال 1971 نشان «بانو» را از انگلستان دریافت کرد. اولین رمانش در سال 1920 با نام «پرونده‌ی مرموز استایلز» منتشر شد و کارآگاه «هرکول پوآرو» را برای اولین بار به خوانندگان معرفی کرد که بعدها در30 رمان و 50 داستان کوتاه دیگر، شخصیت اصلی داستان‌های او شدند.
دیگر شخصیت پرطرفدار داستان‌های کریستی یعنی «خانم مارپل» در سال 1930 در رمان «قتل در ویساراگا» معرفی شد. در جریان جنگ جهانی دوم، کریستی دو رمان نوشت تا دو شخصیت کارآگاه داستان‌هایش را بکشد. او در رمان «پرده»، پوآرو و در رمان «قاتل در خواب»، خانم مارپل را کشت؛ اما هر دو کتاب در گاوصندوق بانکی برای 30 سال نگهداری می‌شدند و در سال‌های پایانی عمر که دیگر نمی‌توانست بنویسد، برای انتشار بیرون آورده شدند.
او نیز مانند «آرتور کانن دویل»، از شخصیت کارآگاه پوآرو خسته شده بود؛ اما برخلاف دویل که اقدام به کشتن «شرلوک هلمز» کرد، در مقابل وسوسه‌اش برای کشتن پوآرو مقاومت کرد؛ چون همچنان محبوب بود. اما در مقابل، کریستی عاشق خانم مارپل بود و این در حالی است که رمان‌ها و داستان‌های با شخصیت پوآرو تقریبا دوبرابر داستان‌های خانم مارپل هستند.
آگاتا کریستی 12 ژانویه‌ی سال 1967 در سن 85 سالگی درگذشت.
***
کالین فرث متولد 10 سپتامبر 1960 بازیگر انگلیسی سینما و تلویزیون است که در سال 2011 در هشتاد و سومین دوره‌ی مراسم اسکار برای بازی در فیلم «سخنرانی پادشاه» برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. وی در سال 2009 نامزد جایزه‌ی اسکار برای فیلم «مرد تنها» بود و با این فیلم جایزه‌ی «بافتا»ی بهترین بازیگری را دریافت کرد.
به گزارش ایسنا، این بازیگر سینما در سال 2001 بهترین بازیگر مرد جوایز آکادمی فیلم اروپا شناخته شد و در جشنواره‌ی ونیز سال 2009 برای فیلم «مرد تنها» بهترین بازیگر مرد انتخاب شد.
***
فرانک اوکانر نویسنده‌ی ایرلندی بود که بیشتر به خاطر داستان‌های کوتاه و زندگی‌نامه‌هایش شناخته شده است. وی بیش از 150 اثر از خود برجای گذاشت.
اوکانر در 17 سپتامبر 1903 کرک ایرلند به دنیا آمد. او در دهه‌ی 1930 در دوبلین به کتابداری، تدریس زبان ایرلندی و کارگردانی تئاتر مشغول بود. هنگامی که او در سال 1935 عضو هیات مدیره‌ی تئاتر «ابی» شد، توسط «ویلیام باتلر ییتس» - شاعر سرشناس ایرلندی - و دیگر اعضای انجمن ملی تئاتر ایرلندی شناخته شد. وی نخستین مجموعه داستان‌های کوتاهش را در سال 1931 منتشر کرد. اوکانر در سال 1950 دعوت‌ها برای تدریس در آمریکا را پذیرفت و به آن کشور رفت. او بیشتر عمرش را در آمریکا به تدریس و نوشتن گذراند و بسیاری از داستان‌های او برای نخستین‌بار در آمریکا منتشر شدند.
***
خالق «کمدی الهی» از شاهکارهای ادبیات جهان در چهاردهم سپتامبر 1321 میلادی درگذشت؛ «دانته آلیگیری» شاعر سرشناس ایتالیایی که به «دانته» مشهور است.
دانته که اثرماندگار او به نام «کمدی الهی»، برجسته‌ترین کتاب نوشته‌شده به زبان ایتالیایی محسوب می‌شود، در سال 1265 در فلورانس ایتالیا متولد شد.
او در خانواده‌ی سرشناس آلیگیری به دنیا آمد و در هفت سالگی مادرش را از دست داد. درباره‌ی تحصیلات دانته مدارک زیادی در دست نیست؛ اما گفته می‌شود که در خانه خواندن و نوشتن را فراگرفته است.
علاقه‌اش به شعر شاعران دوره‌گرد و همچنین شعر لاتین کلاسیک، او را به‌سمت ادبیات آورد. دانته در دانشگاه‌های فلورانس و پالودا تحصیل کرد و به رشته‌های فلسفه و طبیعی و اخلاق علاقه‌ی زیادی داشت.
در 30 سالگی به فعالیت سیاسی پرداخت و به عضویت شورای یکصد نفره در فلورانس درآمد. او در سال 1300 یکی از شش حاکم فلورانس شد. دانته در سال 1302 پس از اشغال فلورانس توسط «شارل دووالو» به مخالفت با سیاست‌های پاپ پرداخت و به تبعید محکوم شد. او تهدید شد چنان‌چه به‌فلورانس برگردد، در آتش سوزانده خواهد شد؛ اما در تبعید نیز دست از مبارزه علیه ارتجاع کلیسا برنداشت.
معروف‌ترین اثر دانته به نام «کمدی الهی»، داستان سفر او به جهنم، برزخ و بهشت است. او این اثر را به زبان جدیدی که آن را ایتالیایی می‌نامید، نوشت، که البته در آن، عناصری از زبان لاتین و گویش‌های محلی نیز دیده می‌شوند.
با این حال، خوانندگان این اثر نمی‌دانند چگونه این کتاب بسیار جدی، کمدی نامیده شده است. شاید یکی از دلایل آن، این بود که در دوران دانته تمام آثار ادبی مهم به زبان لاتین نوشته می‌شدند و سایر آثاری را که به زبان‌های دیگر نوشته می‌شدند، کمدی می‌گفتند.
«کمدی الهی» از زبان اول شخص است و دانته در این کتاب، سفر خیالی خود را به دوزخ، برزخ و بهشت تعریف می‌کند. در این سفر، دانته دو راهنما دارد. در دوزخ و برزخ، راهنمای او «ویرژیل» ـ شاعر ایتالیایی ـ است که چند قرن پیش از دانته زندگی می‌کرده و در بهشت، راهنمای او، «بئاتریس» است.
از دیگر آثار این شاعر بزرگ ایتالیایی به «ضیافت آهنگ‌ها» و «سلطنت» می‌توان اشاره کرد، که البته به زبان لاتین هستند.
***
«اُ. هنری» نام مستعار نویسنده‌ی آمریکایی «ویلیام سیدنی پورتر» است که از متولدین این هفته‌ی ماه سپتامبر است. داستان‌های کوتاه اُ. هنری به دلیل لطافت طبع، بازی با لغات، شخصیت‌پردازی شورانگیز و پایان هوشمندانه و غافلگیرانه معروف هستند.
این نویسنده در طول عمر خود بیش از 400 داستان کوتاه نوشت. امروزه جایزه‌ای نیز به نام او وجود دارد.
نخستین مجموعه داستان‌های کوتاه اُ. هنری مجموعه «چهار میلیون» در سال 1899 منتشر شد. وی در ادبیات آمریکا نوعی از داستان کوتاه را به وجود آورد که در آن گره‌ها و دسیسه‌ها در پایان داستان به طرزی غافلگیرانه و غیرمنتظر گشوده می‌شود.
پورتر به تاریخ 11 سپتامبر 1862 در شهر گرینزبورو متولد شد. وی از زمان کودکی همواره در حال مطالعه بود و کتاب‌های فراوانی را از داستان‌های معروف گرفته تا رمان‌های کیلویی می‌خواند، اما کتاب مورد علاقه‌ی او ترجمه‌ی انگلیسی کتاب «هزار و یک شب» بود.
این نویسنده‌ی توانا در طول دوران زندگی پرماجرایش به خرفه‌های متعدد و مختلفی مشغول بود؛ از جمله: داروسازی، چوپانی، کارگری در مزرعه، آشپزی، پرستاری بچه، نقشه‌کشی، تحویلداری بانک، روزنامه‌نگاری، فعالیت در گروه‌های تئاتر و موسیقی و خوانندگی.
اُ. هنری در سال 1891 در اولین بانک ملی شهر اوستین به عنوان تحویلدار و دفتردار شروع به کار کرد. این بانک به صورت غیررسمی کار می‌کرد و این امر مشکلاتی در موازنه‌ی حساب‌ها برای پورتر پیش می‌آورد. حساب‌های این بانک بررسی شد و حسابرسان فدرال با چندین مورد اختلاف و ناهم‌خوانی برخورد کردند. آنها تصمیم گرفتند یک کیفرخواست علیه پورتر تنظیم کنند. به این ترتیب، پورتر به اتهام اختلاس در ارتباط با شغل خود در بانک دستگیر شد، اما این اتهام را نپذیرفت و روز قبل از محاکمه فرار کرد.
وقتی پورتر متوجه شد که همسرش در حال مرگ است، به اوستین بازگشت و خود را به دادگاه تسلیم کرد و در انتظار دادگاه فرجام ماند. همسر وی در سال 1897 بر اثر بیماری سل درگذشت. پورتر که در دادگاه نتوانست دفاعی شایسته از خود کند، در فوریه 1898 به اتهام اختلاس، مجرم شناخته شد و به پنج سال زندان محکوم شد. او در 25 مارس 1898 به عنوان زندانی فدرال در ندامتگاه اوهایو در شهر کلمبوس زندانی شد.
پورتر که مجوز داروسازی داشت به عنوان داروفروش شیفت شب در بیمارستان زندان کار می‌کرد. وی دارای اتاق مخصوص به خود در بخش بیمارستان بود و هیچ مدرکی مبنی بر این‌که او وقت خود را در سلول‌های عمومی زندان می‌گذراند، وجود ندارد.
او در همان دوران زندان، 14 داستان با نام‌های مستعار چاپ کرد که او. هنری معروف‌ترین این نام‌ها بود. این نام مستعار اولین‌بار در داستان «جوراب کریسمس ویسلینگ دیک» در یکی از شماره‌های مجله‌ی «مک‌کلور»چاپ شد. یکی از دوستان پورتر در نیواورلئان، داستان‌های او را برای ناشران می‌فرستاد، به طوری که آنها نمی‌دانستند نویسنده داستان‌ها زندانی است. پورتر در 24 ژانویه 1901 پس از سه سال زندان، به دلیل خوش‌رفتاری در زندان، آزاد شد.
اوج فعالیت اُ. هنری در حرفه‌ی نویسندگی در سال 1902 آغاز شد، یعنی زمانی که به شهر نیویورک نقل مکان کرد تا به ناشران نزدیک‌تر باشد. او در این دوره 381 داستان کوتاه نوشت.
وی در سال 1908 به تدریج سلامتی‌اش را از دست داد و در 5 ژوئن 1910 به دلیل بیماری کبد، عوارض بیماری قند و همچنین ناراحتی قلبی درگذشت.