ادبیات جنایی همیشه یکی از پرطرفدارترین گونه‌های ادبی بوده است؛ اما در صحنه‌ی وسیع ادبیات تعداد محدودی کارآگاه داستانی وجود دارند که با درخشش خود در اذهان خوانندگان سرتاسر دنیا ماندگار شده‌اند. «هرکول پوآرو»، «خانم مارپل» و «شرلوک هلمز» از معروفترین این کارآگاهان رمان‌های جنایی هستند که سریال‌های تلویزیونی جذابی نیز براساس داستان ماجراجویی‌های هوشمندانه‌شان ساخته شده است.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گزارشی از این سه شخصیت داستانی معروف و سریال‌هایی که با محوریت آن‌ها به روی آنتن رفته، را تهیه کرده است.
«خانم مارپل»، پیرزن کنجکاو و دوست‌داشتنی
آگاتا کریستی، نویسنده‌ی معروف انگلیسی بود که به «ملکه‌ی جنایت» شهرت داشت. شاهکار ادبی او، مجموعه 12 رمان «خانم مارپل» بود که به یکی از پرطرفدارترین شخصیت‌های کارآگاهی تبدیل شد. خانم مارپل همچنین در 20 داستان کوتاه کریستی شخصیت اصلی بود.
کریستی، همسر دومش را در پروژه‌های باستان‌شناسی خاورمیانه همراهی کرد و همین سفر اطلاعات بسیاری برای نوشتن برخی داستان‌هایش از جمله «مرگ در نیل» فراهم آورد. در بزرگی این نویسنده همین بس که بدانیم تنها کتابی که بیش از آثار او به فروش رفته، انجیل است.
ماجراجوهای خانم مارپل تاکنون دستمایه‌ی آثار مختلف سینمایی و تلویزیون قرار گرفته است. در معروفترین این اقتباس‌ها «مارگارت رادفورد» نقش مارپل را ایفا کرده است.
«بی.بی.سی» تلویزیون دولتی انگلیس، نیز از سال 1984 تا 1992 تمام 12 جلد رمان کریستی را با محوریت این شخصیت دوست‌داشتنی به روی آنتن برد. «خوآن هیکسون» در این سریال نقش اصلی را ایفا کرد.
«شرلوک هلمز»، کارآگاهی که از دنیای مردگان برگشت
پرآوازه‌ترین کارآگاه داستانی است که سریال تلویزیونی آن مردم سرتاسر جهان را به خود جذب کرد. داستان‌های شرلوک هلمز در واقع ماجراهای کارآگاهی خصوصی متولد یورکشایر انگستان در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 را روایت می‌کند.
«آرتور کانن دویل» نویسنده‌ی اسکاتلندی خالق این شاهکار ادبی است. هلمز برای اولین‌بار در سال 1887 راهی بازار کتاب شد. کانن دویل چهار رمان و 56 داستان کوتاه خود را براساس این شخصیت بازکاوت و جذاب نوشت.
اولین اثر برجسته‌ی کانن دویل با نام «پرونده‌ی اسکارلت» در سال‌نامه‌ی «بیتون کریسمس» به چاپ رسید و برای اولین‌بار شخصیت شرلوک هلمز را، که برگرفته از یکی از استادان سابق دانشگاهش به نام «جوزف بل» بود خلق کرد؛ کارآگاهی که اگرچه وجود خارجی نداشت؛ اما طرفداران بسیاری در سراسر دنیا پیدا کرد. داستان‌های کوتاه بعدی کانن دویل درباره‌ی هلمز در مجله‌ی انگلیسی «استرند» منتشر شدند. کانن دویل در داستان «مسأله‌ی نهایی»، شرلوک هلمز و موریارتی را با انداختن از بالای آبشار به پایین، می‌کشد؛ اما اعتراضات مردم و مخاطبان موجب شد تا او دوباره شخصیت‌هایش را به زندگی برگرداند.
چند سال پیش محققان اعلام کردند، بنا بر بررسی‌هایی که انجام داده‌اند، کانن دویل از بیماری روان‌گسیختگی رنج می‌برده است. دکتر «آندره نورمان»، عضو مؤسسه‌ی پزشکی GP انگلیس که این مطالعه را انجام داده است، اعلام کرد کانن دویل در ماورای داستان‌های جنایی‌اش، به مشکلات روانی مبتلا بوده است. نتایج این مطالعه نشان داده است آشفتگی‌های روانی این نویسنده‌ی مشهور که احتمالا ریشه‌ی ارثی داشته، تا حدی بوده که کانن دویل ادعا می‌کرده که می‌تواند صداهایی را از دنیای دیگر بشنود.
مجموعه‌ی تلویزیونی شرلوک هلمز تولید شبکه‌ی «گرانادا» بود که در آن «پیتر هاگینز» بازیگر فقید انگلیسی در نقش هولمز، و دیوید برک و ادوارد هاردویک به ترتیب در نقش دکتر واتسن ایفای نقش کرده اند. برک فقط در سری اول این سریال حضور داشت.
تهیه‌کنندگی این مجموعه را که پخش آن از 1984 تا 1994 به طول انجامید، عمدتا «جان هاوکسورث» انجام داده است. این سریال به صورت متناوب از تلویزیون پخش شده و حتی افرادی که کتاب‌های کریستی را نخوانده‌اند و نمی‌دانند نویسنده‌ی داستان‌های شرلوک هلمز چه کسی بوده است، به دلیل پخش این سریال تلویزیونی با وی و کارهایش آشنایی پیدا کرده‌اند.
از سال 2009 نیز این مجموعه‌ی جنایی بار دیگر مورد اقتباس قرار گرفت. این‌بار «رابرت داونی جونیور» و «جود لاو» نقش‌های اصلی هلمز و واتسون را بر عهده گرفتند. «گای ریچی» کارگردان این نسخه‌ی جدید و پرطرفدار شرلوک هلمز است.
«هرکول پوآرو » کارآگاهی 125 ساله
بی‌دلیل نبوده که آگاتا کریستی را ملکه‌ی جنایت خوانده‌اند، زیرا او خالق یکی دیگر از مشهورترین شخصیت‌های کارآگاهی است. هرکول پوآرو در بیش از 30 داستان بلند و 50 داستان کوتاه کریستی نقش اصلی را ایفا کرد. پوآرو کارآگاهی بلژیکی است که قبلا عضو نیروی پلیس بوده، اما بعد از آمدنش به انگلیس کارآگاهی خصوصی می‌شود.
نکته‌ی جالب این که اگر سیر داستانی رمان‌های کریستی را دنبال کنیم و بخواهیم سن هرکول پوآرو را محاسبه کنیم، به عدد 125 می‌رسیم!
رمانی‌های پوآرو تاکنون بارها مورد اقتباس سینمایی و تلویزیونی قرار گرفته‌اند و بازیگرانی همچون «دیوید ساچت»، «آلبر فینی»، «پیتر یوستینف» و «دیوید سوشی» از جمله هنرپیشگانی بوده‌اند که نقش وی را ایفا کرده‌اند.
سریال تلویزیونی 60 قسمتی هرکول پوآرو بین سال‌های 1991 تا 1989 از شبکه‌ی انگلیسی «LWT» به روی آنتن رفت و مخاطبان بسیاری را در کشورهای مختلف دنیا به دنبال خود کشاند.
معروفترین اقتباس تلویزیونی داستان‌های جنایی کریستی از سال 1989 روی آنتن شبکه‌ی «ITV» انگلیس رفته است. ساچت که در این فیلم‌ها نقش پوآرو را ایفا کرده، پیش از این اعلام کرده بود قصد دارد تا سال جاری میلادی تمام داستان‌های پوآرو را به تلویزیون بیاورد.